Overig

Uitspraak onafhankelijke klachtencommissie Wvggz Gelderland Midden en Zuid

Aanwezig bij de hoorzitting

[XX] (klager)

[XX] (PVP)

[XX] (verpleegkundige)

[XX] (psychiater/verweerder)

[XX] (voorzitter)

[XX] (psychiater)

[XX] (verpleegkundige)

[XX] (ambtelijk secretaris Wvggz klachtencommissie)

Ingediende klachten

1. Opname in een kliniek
2. Verplichte medicatie

Bevoegdheid klachtencommissie

Klager heeft klachten ingediend over een situatie als bedoeld in artikel 10:3 Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (hierna: ‘Wet verplichte ggz’). De klachtencommissie is op grond van artikel 10:1 lid 2 van de Wet verplichte ggz bevoegd om uitspraak over deze klachten te doen.

Procesverloop

De klachtencommissie heeft op 02 mei 2023 een klachtenformulier ontvangen inzake verplichte zorg. Klager heeft tevens een verzoek om schadevergoeding ingediend. Op 03 mei 2023 heeft de klachtencommissie partijen geïnformeerd over de behandeling van de klacht en uitgenodigd voor een hoorzitting.

De klachtencommissie heeft op 09 mei 2023 het verweer ontvangen en diezelfde dag doorgestuurd naar partijen. De digitale hoorzitting heeft plaatsgevonden op 12 mei 2023. Partijen hebben tijdens de zitting hun standpunt toegelicht. Aan het einde van de hoorzitting heeft de voorzitter medegedeeld dat de uitspraak uiterlijk op 16 mei 2023 per mail aan partijen zal worden gezonden.       

De klachtencommissie heeft inzage gehad in de volgende stukken:

-           Ingediende klacht, klaagschrift, onderbouwing schadevergoeding en toelichting bij de klacht;

-           Verweerschrift;

-           Crisismaatregel d.d. 14-04-2023;

-           Voortzetting crisismaatregel d.d. 19-04-2023;

-           Beslissing verlenen verplichte zorg d.d. 14-04-2023 en 24-04-2023;

-           Medische verklaring d.d. 14-04-2023 en 08-05-2023;

-           Bevindingen GD d.d. 08-05-2023;

-           Behandelplan d.d. 02-05-2023 en 03-05-2023;

-           Rapportage verpleegkundigen 14-04-2023 t/m 09-05-2023;

-           Decursus 08-04-2023 t/m 09-05-2023.

Feiten

Klager is een [leeftijd] man bekend met een bipolaire 1-stoornis. Klager heeft vanaf 2017 meermaals een manische ontregeling met psychotische kenmerken doorgemaakt, evenals meerdere depressies.

Klager ontvangt verplichte zorg op grond van een voortgezette crisismaatregel met een ingangsdatum van 19 april 2023 en met een expiratiedatum van 10 mei 2023. Een zorgmachtiging is aangevraagd. Opname in een kliniek en toediening van medicatie vormen onderdeel van de toegestane verplichte zorg.

Verslag van de hoorzitting

Standpunt van klager

Klager licht ter zitting toe dat hij recent twee keer met een crisismaatregel is opgenomen bij Pro Persona. Tijdens beide opnames heeft hij zijn onderhoudsmedicatie behouden. Er is geen medicatie aan toegevoegd aldus klager. Hij uit zijn verbazing hierover omdat er een manie geconstateerd zou zijn maar desondanks de medicatie niet verhoogd is. Klager vertelt dat hij ten onrechte verdacht werd van medicatie ontrouw. Een recente bloedtest toonde ook een juiste spiegel Depakine aan aldus klager. Klager merkt op dat er veel informatie in zijn dossier staat die niet klopt en door mensen genoteerd die hem niet kennen.

Klager vertelt dat hij geschorst was door het [naam instelling] vanwege zijn gedrag met verbale agressie en vermoeden van manie. Hij zou een messenblok op tafel gezet hebben. Dit is onjuist aldus klager. Hij vertelt dat hij boos was omdat zijn fietssleutel niet meer in zijn fiets zat bij thuiskomst en bang was dat hij hierdoor problemen kreeg met de verzekering. Er is ook geen aangifte bij de politie gedaan van agressie vervolgt klager. Daarop is klager naar huis gegaan en heeft besloten niet meer terug te keren naar [naam zorginstelling]. Hij is weer verder gegaan met het opknappen van zijn huis. Zo heeft hij o.a. de ramen gewit voor meer privacy. Medewerkers van Pro Persona duiden dit onterecht als manisch gedrag aldus klager. Vervolgens stonden er hulpverleners voor zijn deur. Klager deed niet open omdat hij ‘klaar was met de zorg’, verklaart hij ter zitting. Hij zou agressief zijn geweest tegen deze hulpverleners. Klager verklaart dat zijn vriend en contactpersoon agressief is geweest, niet klager zelf. Toch is hij toen met een crisismaatregel opgenomen. Een paar dagen later mocht hij weer naar huis. Hij zou een gesprek hebben met de psychiater maar dit werd op het laatste moment verzet. Klager moet zich daarop aanpassen wat hij erg vervelend vond. Hij is toen niet verschenen op die afspraak. Daarna is de mobiele telefoon van klager kapot gegaan waardoor contact lastig was. Er zou een ambulant begeleider bij hem langs zijn geweest maar klager heeft dit niet gehoord en er is geen bericht achtergelaten vertelt hij ter zitting. Toen werd hij plotseling weer met een maatregel opgenomen. Daarna is de medicatie wel aangepast en is Cisordinol toegevoegd.

PVP vult aan dat klager van mening is dat de aangegeven agitatie voortkomt uit de frustratie die is ontstaan door het verloop van het proces en niet het gevolg is van ontregeling.

Klager vindt dat de gedwongen opname onterecht is. Er is geen aanleiding voor en zijn ontwikkeling staat nu on hold. Daarom eist hij ook een schadevergoeding. Hij heeft geen extra medicatie gehad en ergert zich enorm aan het gedrag van andere patiënten.   

Klager wil naar huis. Er is geen sprake van schade aan zijn huis. Hij heeft geld genoeg en wil zijn huis gasvrij maken. Klager voelt zich niet meer eenzaam en hij heeft geen problemen. Hij heeft na 40 jaar weer contact met zijn moeder. Zij woont ook bij [naam zorginstelling]. Ook heeft hij vrienden gemaakt bij [zorginstelling]. Hij werkt graag in de tuin. Zorg is overbodig aldus klager.

Klager erkent dat er in het verleden sprake is geweest van manische periodes. Hij ontkent echter dat dit momenteel aan de orde is. De problemen in het verleden zijn veroorzaakt door problemen op zijn werk. Hij is daar slecht behandeld vertelt klager. Daardoor kreeg hij ernstige slaapproblemen en is toen alcohol en drugs gaan gebruiken om in slaap te komen. Klager benadrukt dat hij vanuit een rechtvaardigheidsgevoel zich weleens krachtig kan uiten. Agressie is iets anders vult klager aan.  

Klager wil de medicatie afbouwen omdat hij veel bijwerkingen ervaart zoals erectieproblemen, hartkloppingen, overgewicht, gebitsproblemen, last van tremoren, last van zijn knie en af en toe migraine. Klager benoemt het contact met zijn moeder als een stok achter de deur om goed door te gaan met zijn leven. Ook geeft klager aan bereid te zijn het gesprek over ambulante begeleiding aan te willen gaan.

Op een vraag van de commissie over de woonomgeving van klager vertelt hij dat er geen klachten over hem zijn van omwonenden. Mensen in de buurt kennen hem en gunnen hem een goed leven aldus klager.

Standpunt van verweerder

Verweerder merkt op dat de kernvraag is of er al dan niet sprake is van een manische ontregeling. Behandelaren zijn op basis van ervaring met klager van mening dat dit wel het geval is. Verweerder benoemt dat er niet zo lang geleden sprake was van een opname met een manisch toestandsbeeld, vergelijkbaar met het huidige beeld. Dit toestandsbeeld is toen gestabiliseerd met toediening van Cisordinol. Daarna heeft klager veel last gehad van depressieve klachten die te maken hadden met hetgeen tijdens de manische periode had plaatsgevonden. Klager had o.a. zijn spaargeld opgemaakt en schade aangericht aan zijn woning. Hij heeft daarna nog veel geld moeten uitgeven om dit weer te herstellen. Klager was somber en heeft bij behandelaren aangegeven zo’n periode niet nogmaals door te willen maken. ‘Dan hoeft het voor mij niet meer’, waren de woorden van klager aldus verweerder. Hij vertelt dat klager hard gewerkt heeft om er weer bovenop te komen. Hij heeft zijn huis opgeknapt en besloten om het te verkopen en begeleid te gaan wonen bij [zorginstelling]. Klager zag dit als een goede keuze om zijn eenzaamheidsproblematiek te verminderen en meer stemmingsstabiliteit te verkrijgen. In een begeleid wonen situatie zouden signalen van ontregeling al in een vroeg stadium opgepakt kunnen worden. Verweerder vertelt dat klager er een mondelinge verkoopovereenkomst was voor zijn huis. Hij had een goede prijs voor zijn huis gekregen en klager was er blij mee. Klager was positief en zag een goede, nieuwe toekomst voor zich.

De huidige manie heeft een kink in de kabel gebracht aldus verweerder. Klager heeft nu een geheel andere houding aangenomen ten opzichte van de situatie. Er zijn problemen ontstaan bij [zorginstelling] waarna klager met hulp van de politie naar [locatie] is gebracht waar vervolgens een crisisbeoordeling heeft plaatsgevonden. Het [zorginstelling] maakte zich ernstig zorgen over de gezondheid van klager. Daar is agitatie door ontstaan aldus verweerder. De agitatie was dus aanleiding voor de crisisopname en geen gevolg daarvan zoals klager beweert. Verweerder vult aan dat klager in een periode van ontregeling ook momenten heeft waarop hij rustig kan overkomen. Dat was bij de eerste beoordeling door de crisisdienst aan de orde. In de dagen daarna waren er echter opnieuw aanwijzingen voor ontregeling. De verkoop van het huis werd teruggedraaid, de klusplannen van klager en er werden serieuze signalen afgegeven door [zorginstelling] en het netwerk van klager, zo vertelt verweerder.

Verweerder herkent het huidige geagiteerde gedrag van klager. Hij is dan niet in normale doen, aldus verweerder. Als verantwoordelijk behandelaren kunnen we niet toestaan dat er ernstig nadeel ontstaat en daarom is ervoor gekozen opnieuw een crisisbeoordeling te doen. Bij die beoordeling was duidelijk sprake van ontregeling met flinke agitatie. Duidelijk was dat de agitatie klager betrof en niet zijn vriend zoals klager ter zitting aangaf. De beoordeling moest afgebroken worden omdat er onvoldoende beveiliging ingezet kon worden.  

Verweerder licht ter zitting toe dat ervoor gekozen is om de Depakine voort te zetten tijdens de eerste opname omdat er een vermoeden bestond op medicatieontrouw. Ambulant zouden hier verdere afspraken over gemaakt worden. Dit is er echter niet van gekomen omdat een tweede crisisopname volgde. Toen is besloten Cisordinol in te zetten. Dit is bij een vorige manie effectief geweest licht verweerder toe. Hij vult aan dat hij zich voor kan stellen dat klager de inname van Depakine als dwang heeft ervaren.  

Klager benoemt dat hij geen effect voelt van Cisordinol. Hij neemt dit nu een week in maar ervaart geen verschil. Wel wordt hij ‘s ochtends heel duf wakker.  

Verweerder licht de heropname na 4 dagen ter zitting toe. Na het ontslag van de eerste opname wilde verweerder een driegesprek over de ambulante begeleiding en medicatie. De afspraak die al gepland stond kwam daarmee te vervallen en werd vervangen door de afspraak met de psychiater van de kliniek en van FACT en klager. Klager is daarover gebeld. Hij was daar niet blij mee. Klager is ook niet verschenen op die afspraak. Hij had telefonisch aangegeven voorlopig geen bemoeienis te willen met Pro Persona, alleen met de huisarts. Daarna heeft verweerder een paar keer geprobeerd telefonisch contact te krijgen met klager maar deze was niet bereikbaar. Mogelijk was zijn telefoon toen kapot vult verweerder aan. Verweerder heeft toen in overleg met de GD besloten dat er voldoende grond was voor een heropname. De crisismaatregel was nog van toepassing en het was niet gelukt om de ambulante zorg vorm te geven. Verweerder heeft klager toen nogmaals een voorstel gedaan voor een ambulante afspraak, zowel telefonisch als via de mail. Toen klager daar ook niet op reageerde, en ook de contactpersoon van klager veel zorgen uitte over klager, is besloten dat opname noodzakelijk was om de nodige zorg te kunnen leveren en ernstig nadeel te voorkomen.

In de tweede ronde benadrukt de PVP dat er wel mogelijkheden zijn om op vrijwillige basis de ambulante zorg vorm te geven. Juist de tweede gedwongen opname heeft geleid tot een gevoel van onrechtvaardigheid en frustratie veroorzaakt.

BEVINDINGEN VAN DE COMMISSIE

Ontvankelijkheid klacht en bevoegdheid commissie

Op grond van artikel 10.3 van de Wvggz kan een klacht worden ingediend bij de klachtencommissie over de nakoming van een verplichting of een beslissing op grond van de in dat artikel opgenomen bepalingen. De klachten zien op de uitvoering van de verplichte zorg en zijn gericht tegen de overplaatsing en medicatie zoals bedoeld in artikel 8:16 Wvggz en zijn ontvankelijk.

Gronden en overwegingen

Gelet op de ingebrachte stukken, de inhoud van de dossierstukken en het verhandelde ter zitting komt de klachtcommissie tot de volgende overwegingen.

Artikel 8:9 Wvggz bepaalt dat de zorgverantwoordelijke ter uitvoering van de (voortgezette) crisismaatregel en ter uitvoering van de zorgmachtiging een beslissing tot het verlenen van verplichte zorg niet neemt, dan nadat hij:

1. zich op de hoogte heeft gesteld van de actuele gezondheidstoestand van betrokkene,
2. met betrokkene over de voorgenomen beslissing overleg heeft gevoerd, en
3. voor zover hij geen psychiater is, hierover overeenstemming heeft bereikt met de geneesheer-directeur.

Allereerst en meer in het algemeen overweegt de commissie dat verplichte zorg bij psychiatrische patiënten een ernstige inbreuk is op hun persoonlijke levenssfeer en/of lichamelijke integriteit. Deze inbreuk dient dan ook met de nodige waarborgen omkleed te zijn. Daarom worden er zowel op juridisch als op medisch gebied eisen gesteld aan het mogen toepassen van verplichte zorg. Op juridisch gebied moet verplichte zorg voldoen aan de gronden van de Wvggz en aan vormvoorschriften zoals vastlegging van het zorgplan en het uitreiken van een voldoende gemotiveerde schriftelijke kennisgeving van de verplichte zorg.

Klager is een [leeftijd] man, bekend met een bipolaire stoornis met manische ontregelingen. Klager erkent de diagnose vanuit het verleden wel maar is van mening dat de huidige klachten ontstaan zijn door werkstress en niet vanuit een stoornis. Klager is nu opgenomen op de [afdeling] bij Pro Persona in [locatie]. Klager klaagt over zijn (her)opname en medicatie. Klager ervaart bijwerkingen van Depakine. Klager wil naar huis om zijn leven weer op te kunnen pakken. Klager geeft aan dat een deel van de beschreven agitatie veroorzaakt is door anderen.

Door de problemen op zijn werk die leidden tot zijn ontslag zijn forse slaapproblemen ontstaan en is klager veel alcohol en drugs gaan gebruiken. Zijn geagiteerde houding hebben volgens klager hiermee te maken.

Klager is op 14-04-2023 enkele dagen opgenomen met een crisismaatregel. Na ontslag zou ambulante begeleiding opgestart worden. Deze begeleiding is niet van de grond gekomen omdat het behandelaren niet gelukt is met klager in contact te komen. Dit heeft geleid tot een heropname van klager op 24-04-2023.

Klager eist 2000 euro aan schadevergoeding per opnamedag omdat hij onnodig is opgenomen. Volgens klager is er niet voldaan aan de formele procedures. Proportionaliteit ontbreekt omdat er maar 4 dagen tussen de opnamen heeft gezeten.

Verweerder geeft aan dat klager al jaren bekend is bij de polikliniek met een bipolaire stoornis, waarbij zij inmiddels meerdere ontregelingen met hem hebben meegemaakt. Op dit moment is er sprake van een manische episode.

Opname vond plaats toen bleek dat ambulante behandeling niet haalbaar was. Ook is na voortzetting van de crisismaatregel is eerst opnieuw geprobeerd om de behandeling ambulant te laten plaatsvinden en vond heropname pas plaats toen bleek dat klager zich aan de zorg onttrok. Klager gebruikt Depakine als onderhoudsmedicatie. Om de manie te verbleken krijgt klager momenteel ook Cisordinol toegediend.

Klager is niet meer welkom op de [zorginstelling] en heeft de verkoop van zijn huis ongedaan gemaakt. In de manische ontregeling heeft klager de neiging om beslissingen te nemen die hij later betreurt. Daarnaast kwamen er serieuze signalen uit de directe omgeving van klager (m.n. [zorginstelling] en contactpersoon) die wijzen op een manische ontregeling. Tijdens de manische episode toont klager geagiteerd gedrag wat agressie van anderen oproept.

De klachtencommissie kan verweerder volgen in zijn keuze voor opname en medicatie.

De commissie constateert dat aan alle formele aspecten van de verplichte zorg met medicatie en opname is voldaan.

De beslissing verplichte zorg (opnamen) is ter kennisname aan klager uitgereikt op 14 april 2023. Klager heeft in deze opnameperiode de medicatie (Depakine) zelf oraal ingenomen, zonder verzet. De beslissing verplichte zorg, opname en medicatie, is ter kennisname aan klager schriftelijk uitgereikt op 24 april 2023.

Verweerder heeft voldaan aan de proportionaliteit en subsidiariteit, eisen die gesteld worden aan verplichte zorg.

Verweerder heeft klager de kans gegeven om het ernstig nadeel ambulant en vrijwillig te bestrijden. Dit is niet gelukt. Klager heeft zich onttrokken aan de zorg. Klager was niet bereikbaar voor zijn behandelaren, dat heeft klager bevestigd. Dit heeft geleid tot een heropname na slechts 4 dagen.

De commissie volgt de ingezette verplichte zorg van verweerder zowel op het gebied van medicatie als opname om de ernstige nadelen te bestrijden. Dit maakt dat beide klachten ongegrond verklaard worden.

Uitspraak


De klachtencommissie verklaart de klacht gericht tegen medicatie ongegrond.

De klachtencommissie verklaart de klacht gericht tegen de opname ongegrond.

Schadevergoeding

Nu beide klachten ongegrond verklaard zijn is schadevergoeding niet meer aan de orde.

Beroep

Klager, vertegenwoordiger of de zorgaanbieder kan door middel van een schriftelijk en gemotiveerd verzoekschrift bij de Rechtbank Gelderland beroep instellen tegen onderhavige uitspraak van de klachtencommissie. De termijn voor het indienen van een verzoekschrift bedraagt zes weken na de dag waarop de beslissing van de klachtencommissie aan de betrokkene is meegedeeld.

Aldus besloten,

namens de Wvggz klachtencommissie,

i/o

[voorzitter]

Voorzitter Wvggz klachtencommissie

Datum: 15 mei 2023

Aantal bladzijden: 7